İstismarı genellikle fiziksel olarak düşünürüz. Bir istismarcının ellerinden çıkan morlukları, yaraları ve diğer izleri hayal ederiz. Ancak fiziksel istismar çok yaygın olsa da – her 3 kadından 1’i ve 4 erkekten 1’i bir partner tarafından fiziksel olarak istismara uğramıştır – kötü muamele her zaman doğrudan temas gerektirmez. Ne yazık ki kadınlar ve erkekler de psikolojik yollarla yapılan istismarlara maruz kalabilmektedir.
Psikolojik istismar, fiziksel istismardan daha şiddetli olabilir. Bununla birlikte, bu kötü muamele farklı şekillerde olabileceğinden, göz ardı etmek veya gözden kaçırmak da kolay olabilir. Maruz kalan kişi onu reddeder. Sonuç olarak, arkadaşlar, iş arkadaşları ve aile üyeleri de genellikle farkında değildir.
Psikolojik istismar yaşadıysanız, maruz kaldığınız aşağılama, sözlü taciz ve diğer kötü muameleler için suçu üstlenme veya en aza indirme şansınız vardır. Örneğin “muhtemelen bana aptal demek istemedi.”, “haklı, biraz kilo versem kıyafetlerim daha iyi olur.” Gibi telkinlerle psikolojik istismarı reddeder ve göz ardı edersiniz.
Gerçekte, bu psikolojik istismarın sizinle veya algılanan kusurlarınızla çok az ilgisi vardır. Bir başkasını küçük düşüren, akıl sağlığını sorgulamasına neden olan veya başka bir şekilde kaba davranan herhangi bir kişi, kişisel tatmin peşindedir. Böyle bir kişi doğru bir şekilde istismarcı olarak etiketlenebilir.
Bu durumu doğru bir şekilde anlamak için psikolojik istismarı ve bunu herhangi bir ilişkide ortaya çıkarabilecek belirtilerden bahsedeceğim. Ayrıca psikolojik istismarın sonuçlarına ve psikolojik istismar içeren bir durumla karşı karşıya kalındığında atılacak en güvenli adımlara da bu yazımda değineceğim.
Psikolojik istismar, bir kişinin düşünme biçimini kontrol etmek için tehditlerin, sözlü hakaretlerin ve diğer daha ince taktiklerin kullanılmasıdır. Bu istismar biçimi özellikle rahatsız edicidir çünkü özsaygı ve güveni yok etmek ve kişisel gerçeklik ya da yeterlilik duygusunu baltalamak üzere uyarlanmıştır.
Psikolojik istismar, bu davranışın ciddi tehlikeleri nedeniyle psikolojik şiddet, zihinsel işkence ve mahrem terörizm olarak da adlandırılır. Kötü niyetli ilişkilerde, bir kişi deli olduklarına inandırılabilir. Burada, bir istismarcı, hatıraların, olguların ve olayların nasıl algılandığına dair şüphe uyandırmak için gerçeği çarpıtabilir.
Yaz aylarında meydana gelen bir olay, kış boyunca gerçekleşmiş veya belki de hiç gerçekleşmemiş gibi manipüle edilebilir. Hedef alınan kişi manipülasyonu protesto etmeye veya geri itmeye çalıştığında, genellikle tepkisel görünürler. Hayal kırıklığı ve kafa karışıklığından tepki verirler ve kaçınılmaz olarak çılgın, duygusal ve mantıksız görünürler. İstismarcı bu şekilde maruz kalan kişinin kendi benlik algısını, aile ve arkadaşlar arasındaki duruşunu ve saygısını baltalar.
Psikolojik istismar; alay eden, hakaret eden, korkutan veya manipule eden taktiklere dayanır. Sonunda, gerçeklik ve öz değer, bir istismarcıya bağlanır.
Psikolojik İstismarın Altı Belirtisi
Yakından bakarsanız, farklı ilişki grupları arasında psikolojik istismara açık olduğunu fark edeceksiniz. Bir aile içi şiddet biçimi olarak, yakın partnerler, bir diğeri üzerinde tehlikeli bir kontrole sahip olmasına neden olacak şekilde ilişki kurabilir.
Ancak, çocuk istismarı vakalarında görüldüğü gibi, diğer aile üyeleri bile aşırı etkiye sahip olabilir. Psikolojik istismar, işyerinde, arkadaşlıklarda ve diğer olası olmayan ortamlarda da meydana gelebilir.
Ancak, farklı ilişkiler akıl sağlığı için benzersiz bir şekilde istismar edici olsa da, bu kötü muamele genellikle tanımlanmasını kolaylaştıran benzer bir davranış kalıbını takip eder.
Kötü niyetli sözler; tacizciler tarafından alay etmek ve küçük düşürmek için kullanılan yaygın bir taktiktir. Çöpü dışarı çıkarmayı unutmak, hatta yabancı bir kelimeyi yanlış telaffuz etmek gibi küçük hatalar, bir kişiye psikolojik şiddete başvurmak için yeterli bir gerekçedir.
Kötü niyetli ilişkilerdeki bir diğer ortak nokta, katlanılan aşağılanma miktarıdır. Kontrolün kendisinde olduğunu göstermenin bir yolu olarak, istismarcı güvensizliklerden görünümdeki değişikliklere kadar her şeyle dalga geçebilir.
Bir istismarcı, büyüyen bir saç dökülmesini gizlemek için kullanılan bir şapkayla dalga geçebilir. Heyecanlarını en üst düzeye çıkarmak ve en fazla acıya neden olmak için bunu toplum içinde veya yaşıtlarının yanında bile yapabilirler. İstismarcı, ilişkilerde aşağılama olarak farklı şeyler kullanılabilir, bu da düşük benlik saygısını başka bir ortak faktör haline getirir.
İstismarcılar bir kurbanın zihnine girmek için genellikle bir partnerden, çocuktan veya diğer bireylerden sevgi, ilgi, övgü veya varlıklarını esirgeyecektir. Bu, kontrolü ele geçirmek veya herhangi bir nedenle cezalandırmak içindir.
İstismarcı, çocuğunu tebrik etmeyi reddedebilir veya başarıyı küçümseyebilir. Romantik ilişkilerde, istismarcı taraf, bir konu üzerinde anlaşmazlığa düştüğü için ceza olarak yakınlığı veya iletişimi reddedebilir. Bir istismarcı onu benimsemeye karar verdiğinde, kurbanın bu davranışı önlemek için yapabileceği çok da bir çıkış yolu yoktur.
İlişkiyi bırakmak, çocukları uzaklaştırmak ya da bir rütbeyi düşürmeyi önermek psikolojik istismarda genellikle bir başkasını kontrol altına almak için kullanılan yaygın tehditlere örnek olarak sayılabilir.
Tehditler, bir kişinin sürekli teröre veya korkuya maruz kalmasını sağlamanın bir yoludur. Gözdağı verme yoluyla, bir güç dengesizliği yaratılır. Bu durumda, istismarcı üstünlük sağlarken, maruz kalan kişi onun kontrolü altına girer.
İlişkideki tutunmalarını sağlamlaştırmak için, istismarcılar genellikle zulümlerinin suçunu kurbanlara yüklerler. İstismarcı; “bu kadar sakar olmasaydın, belki sana aptal demezdim.”, ” bir dahaki sefere seni düzelttiğimde tartışma. Bu beni üzüyor.” benzeri sözler sarfederek maruz kalan kişiyi kendini sorgulamaya ve özsaygısını kaybetmeye yönlendirir.
Bir diğer yaygın taktik, istismarcının şaka yaptığını iddia etmesidir. İstismarcı çoğu zaman başkalarını farkında olmadan bu maskaralığa dahil eder. Bu, kişiyi destek kaynaklarından daha da izole eder.
Psikolojik istismarın ayırt edici özelliklerinden biri, istismarcıların gösterdiği ilgi eksikliğidir. Kurbanlar, sözde sevdiklerinin davranışlarından dolayı gözyaşlarına boğulabilir veya acıyla boğuşabilir. Bu, bir istismarcıyı korkutmaz ve hatta daha fazla öfkeyi tetikleyebilir.
Ağlamak, şikayet etmek veya açık bir iletişim, istismarcının özür dilemesi veya pişmanlık duyması için yeterli olmadığında, mağdurlar acılarını içselleştirmeyi öğrenebilirler. Duygusal ihtiyaçları ihmal ederek, bu, istismarın yaşanmış deneyimini daha da kötüleştirebilir.
Psikolojik İstismarın Sonuçları
Psikolojik istismarın en yaygın etkilerinden birisi travma sonrası stres bozukluğudur. Psikolojik olarak taciz edici davranışlarla yaşamak, bir mayın üzerinde gezinmek gibi hissettirebilir. Zamanla, eşin ya da ebeveynlerin ruh halini hesaplamanın, hakaretlerini hazmetmenin ve kayıtsızlıklarını kabul etmenin stresi ve korkusu travmatize edici zararlara yol açabilir. Uzun vadeli etkiler, istismarcı insanlarla ilgili incitici durumların düzenli olarak geri dönüşlerine neden olabilir. Ayrıca terli avuç içi veya hızlı kalp atışı gibi anksiyete semptomlarına da neden olabilir. Bir ilişkinin anıları korku ve sıkıntı duygularıyla gölgelendiğinde, bu travma sonrası stres bozukluğuna işaret edebilir.
Psikolojik istismarda, şikayet etmek veya mutsuz olduğunuzu göstermek istismarcının tarafına geçmenin kolay yollarıdır. Bunu bilen bir kurban, duygusal ihtiyaçlarını gizleme ve bastırma konusunda çok başarılıdır. Bu bastırma, duygularla başa çıkmanın sağlıksız bir yoludur. Rahatlama ve ağrıdan geçici olarak uzaklaşma sağlayan yeme bozuklukları gibi gelişmeleri teşvik edebilir.
Yine, psikolojik istismar her zaman fiziksel zarar vermese de etkileri aynı derecede zarar verici olabilir. Acınıza karşı soğuk bir kayıtsızlıktan, kişiliğinize yapılan hakaretlerden, sürekli aşağılamalardan ve mutluluğunuzu etkileyen tehditlerden etkilenmemek neredeyse imkansızdır. Bu, özellikle ağrınızın kaynağı, kişisel bir ilişki paylaştığınız biri olduğunda geçerlidir. Psikolojik şiddet durumlarında, sık ve kalıcı stres psikolojik sağlığı olumsuz etkileyebilir ve depresyon gibi durumlara yol açabilir. Yorucu bir üzüntü hissettmeniz, konsantrasyonla mücadele etmeniz veya uyku düzeninizde değişiklikler meydana gelmesi ve diğer depresyon belirtilerini görmeniz günlük yaşamınızı etkileyebilir.
Psikolojik istismar; gurur, mutluluk, güven gibi öz saygımız için en temel gereksinimlerimizi bir avantaj olarak kullanır. Bir kişinin kişisel görünümünün tekrar tekrar eleştirilmesi, başarılarının rutin olarak reddedilmesi ve ihtiyaçlarının göz ardı edilmesi; o kişinin öz değerlerini küçümsemek olabilir.
Bir istismarcının düşük benlik saygısına neden olan acımasız sözlerinin ve muamelesinin ötesinde, maruz kalan kişi istismarcının eylemleri için yanlış bir şekilde doğrudan sorumluluk üstlendiğinde öz değeri ile mücadele edebilir.
İstismarcı, bir kişinin gerçeklik fikrini çarpıtmayı normal bulduğunda, sınır dışı sayacakları çok az şey vardır. Bu, kurbanı suçlamanın, sessiz muamelenin veya diğer hakaretlerin ciddi bir travma yaratabileceği gerçeğini unutmamak gerekir.
Psikolojik istismara uğruyorsanız ne yapmalısınız?
Bir ilişkideki deneyiminiz psikolojik istismarın işaretlerini ve sonuçlarını paylaşıyorsa, güvenlik içindeyken yardım aramak bir öncelik haline getirilmelidir. Bu her zaman kolay olmayabilir. Yardıma ulaşma düşüncesini hayal etmek zor olabilir.
Psikolojik istismar, herkes için bir utanç veya utanç kaynağı olabilir. Saygın bir konumda olduğunuz veya yüksek başarı yolunda olduğunuz iş ortamınızda veya diğer sosyal çevrelerdeyseniz, yardım aramanız için daha fazla engel olabilir. Toplumdaki kimliğinizi ve statünüzü kaybetme korkusuyla size yardımcı olabilecek insanlarla paylaşmayarak sessiz kalırsınız.
Bununla birlikte, psikolojik istismar çok ciddi zararlara neden olabilir. Sürekli bir istismar ortamında olduğunuzda bu risk her zaman daha yüksektir. İyi haber şu ki, gidecek bir işiniz varsa, bu bir rahatlık ve güven kaynağı olabilir. Dezavantajı, yöneticinizin veya amirinizin tamamen farkında olmadığı birçok ek stres ve zorlukla mücadele etmek zorunda kalmanızdır. Stres yaratan iki hayat sürdürmeye çalışmak son derece yorucu olabilir.
Bu nedenle, psikolojik istismar koşullarından sıyrılmak ve etkilerini atlatmak için arkadaşlarınızdan ve aileniz ile durumu paylaşmak da yararlıdır. Ancak psikolojik istismarın ciddi duygusal etkilerinden kurtulmak için bir psikolojik danışmandan destek almanız kaliteli yaşama kavuşmanız için gereklidir.
